Media is een onmisbaar element geworden in ons dagelijkse leven. Televisie, kranten, tijdschriften, internet, consumentengidsen, reclamefolders en tegenwoordig ook digitale media. Wij willen niet alleen zo veel mogelijk informatie heb•ben over alles wat om ons heen gebeurt, maar wij willen ook weten wat er ver van ons over de wereld gebeurt. Wij kunnen en willen niet leven zonder informatie van buitenaf. Iedereen heeft zijn eigen interesses waarvan hij of zij op de hoogte wil blijven zoals sport, politiek, economie etc.
Wij worden bewust en onbewust beïnvloed do •or de media. De media kleurt het nieuws, de reclamespotjes en de teksten met een boodschap die zij graag willen overbrengen bij ons.
Kapitalistische media beweren dat ze onafhankelijk, objectief en de werkelijkheid verdedigen. Vaak worden feitelijke informatie verdraaid of verkleurd ten goede van de heersende ideologie. De media beïnvloed daarmee bewust de mensen. Het nieuws dat wij op televisie kunnen volgen en in kranten lezen, worden niet alleen verkleurd of verdraaid maar worden ook vooraf geselecteerd. Wij krijgen alleen de informatie die voor hun belangrijk is te zien of te horen.
Welke machten heeft de media?
Hoe ver gaat die macht eigenlijk?
De media werkt ten gunste van de politieke en economische belangen van de heersende maatschappij. In sommige landen is de media in handen van multimiljonairs of in handen van de regering die het land bestuurd.
In Turkije speelt de media een grote rol voor de bevolking als voor de regering. Helaas zendt de media in Turkije alleen informatie en nieuws uit waar de regering toestemming voor geeft. De me•dia beïnvloed de ideologie van de bevolking in Turkije. De media wordt heel erg politiek ingezet zodat de regering die heerst zich positief kan presenteren. Journalisten die andere nieuws uitzen•den of publiceren krijgen een straf of zitten achter tralies. Momenteel zijn er rond honderd journalisten opgepakt en riskeren een gevangenisstraf van tientallen jaren, omdat zij kritisch waren naar de regering en de regeringspartners.
De afgelopen tijd is er een toename van de sociale media maar ook daar weet Turkije een blokkade op sites en links te zetten, zodat alleen de informatie die ten goede van de regering is uitgezonden wordt.
De media wordt niet alleen voor politieke belangen gebruikt maar ook voor economische belangen. Er wordt veel gebruik gemaakt van reclames•potjes waarin verkoopproducten worden gepromoot, zodat de bevolking overtuigt wordt om over te gaan tot een dergelijke aankoop. Dit komt overigens in heel de wereld voor. Helaas zien wij ook regelmatig dat de vrouw wordt gebruikt in de reclamespotjes of beter gezegt misbruikt.
De rol van de vrouw in de media
De media heeft beelden geschetst van mannen en vrouwen rollen, die zeer moeilijk te veranderen of te overwinnen zijn. Mannen zijn meestal beschouwd als sterk, vastberaden, slim en snel. Vrouwen rollen worden gereduceerd tot mooie en sexy objecten die vaak gebruikt worden als onderdanige rol van de gebruikers van de producten. Het vrouwelijke lichaam wordt vaak gebruikt/misbruikt als middel om de aandacht van de kijker te behouden. Vaak worden de vrouwen gekozen die een slank, sexy lichaam hebben waardoor ook het beeld van “de ideale vrouwenlichaam” hierop gaat lijken.
Geslacht speelt een belangrijke rol in de reclame en heel vaak bepaald het de reclame stijl. Mannen in het algemeen worden ingezet in meer belangrijke maatschappelijke rollen of mannen die professioneel advies geven aan vrouwen. Hiermee wordt er bewust en onbewust een beeld gevormd door de media over vrouwen. Vrouwen worden vaak gezien als seksobjecten en worden minderwaardig gezien. In de werkelijkheid zijn mensen ook vaak verrast als een vrouw een hogere functie heeft dit komt mede door het beeld wat al is gevormd do•or de media.
Rol van de vrouw in reclamespots
Het komt regelmatig voor dat een vrouw gebruikt wordt in een reclamespot waarin auto’s ver•kocht worden. Helaas is de vrouw vaak schaars gekleed en hangt of zit ze rondom de auto. Hier•mee wordt de aandacht van de man die vaak geïnteresseerd is in auto’s vast gehouden. In reclames•pots over schoonmaakmiddelen worden ook vaak vrouwen gebruikt, op deze manier wordt ook de vrouw gerelateerd aan het schoonmaakwerk. Dit wordt maar al te graag gezien als vrouwenwerk. Stereotypen van vrouwen en mannen in reclame lenen zich gemakkelijk om producten van elkaar te onderscheiden. Ze zijn herkenbaar voor de consument en ze verkopen goed. Gevolg is wel dat vrouwen vaker als seksobjecten in reclame voorkomen dan mannen. Reclame verkoopt daarom niet alleen producten, maar ook de betekenissen van vrouwelijkheid. ‘Vrouwen in de media worden vaak in een onderdanige positie gedwongen en ze worden gereduceerd tot lustobject. De media lijken voor vrouwen te bepalen wat ‘sex appeal’ is en die definitie is vrij eenduidig.
Onderzoekster Jessica de Jong analyseerde in 1998 hoe vrouwenlichamen werden gebruikt in de reclame in “waar ligt de grens?” Uit haar analyses kwam het volgende naar voren: Vrouwelijke modellen in reclames verrichten vaak geen handeling, ze zijn passief. Der nadruk ligt vaak op een onderdeel van het vrouwenlichaam: een borst, een bil, een kruis of een zwoele mond. De tekst is meestal niet dubbelzinnig, maar door de context wordt soms een seksuele bijbetekenis geactiveerd.
De relatie tussen het model en het product is niet altijd functioneel.
Wat wordt er tegen gedaan
Vreemd genoeg nemen vrouwen weinig actie tegen de respectloze wijze waarop ze worden afgebeeld in de media en reclame. Er is weinig aandacht voor het feit dat de emancipatie van de vrouw bemoeilijkt wordt door de vooroordelen welke voortkomen uit de stereotiepe opvattingen van wat mannelijk en vrouwelijk is.
In de hoogtijdagen van de Tweede Feministische Golf werd de landelijke Melden Regelkamer, MERK opgericht. De groep ontstond van uit Man Vrouw Maatschappij (MVM) regio Twente. Doel was het reageren op uitlatingen in de media die volgens MERK discriminerend waren vo- or mannen en vrouwen ten opzichte van elkaar. MERK voerde actie tegen seksistische en discrimineren•de beelden in de media. Zo zijn er sinds 1974 verschillende actiegroepen opgericht tegen dit soort beelden in de media: Vrouwen actiegroep “Spuugzat” en “Zij/Hij in beeld” en de “Dolle mina’s.” Ook de Raad van Europa gaf in 2007 met de resolutie ‘’ haar lidstaten advies over het ondersteunen van vrouwvriendelijker reclame. In 2008 keurde het Europees Parlement een goed om komaf te maken met zowel vrouw als man onvriendelijke reclame. Volgens die resolutie moeten de lidstaten voor reclame een gedragscode opstellen met het oog op reclame die de gelijkheid van mannen en vrouwen respecteert en die geen gebruik maakt van ganderstereotypen en vernedering van man of vrouw. Bovendien moeten alle lidstaten een prijs uitreiken om de reclame te belonen die het best de ganderstereotypen doorprikt en een posi•tief beeld schetst van vrouwen, mannen of de relaties tussen vrouwen en mannen. Daarnaast moe•ten de lidstaten publicaties en programma’s verspreiden via de media om respectvolle manen vrouwbeelden te promoten.
De Italiaanse regering wil sinds 2006 geen extreem magere modellen meer op de catwalk. Modellen die in Italië aan modeshows willen meedoen, moeten met een doktersattest aantonen dat ze in goede gezondheid verkeren en geen eetstoornis hebben. Enkele mode-evenementen in andere Laanden, zoals de Madrid Fashion Week, hebben los van overheidsbeslissingen, eveneens besloten geen extreem magere modellen meer toe te laten.
In Frankrijk en Nederland zijn wetsvoorstellen ingediend om gephotoshopte afbeeldingen verplicht te laten markeren met een label, om op het ge- vaar van een niet-realistisch schoonheidsideaal te wijzen.
MUAZZEZ KAYA
