Renate Van Der Zee: Een journaliste, een schrijfster, een onderzoeker met een kennis van geschiedenis en die zich bovendien als “Ik ben een feminist” voorstelt. Haar aandachtspunt is Vrouwen Rechten. Twee onderwerpen waar ze tegenwoordig aandacht voor besteed zijn de volgende: de gruwelijke moorden op vrouwen die als Ere moord beschouwd worden en de zogenaamde Ensest relaties. Samen met haar dochter heeft ze ons op een heel gastvrije manier verwelkomt.
Waarom houdt u zich graag bezig met Vrouwen Rechten?
Ik ben opgegroeid in een vrijzinnige familie waarbij ik me goed voelde en die mij alle kansen heeft toegekend. Door zo vrij te mogen leven, heb ik gemerkt dat ik de onderdrukking van andere vrouwen niet kon aanvaarden. Tijdens mijn studiejaren heb ik stilaan gemerkt dat de situatie van de vrouwen in de wereld in de realiteit niet zo goed was, zoals men dat liet horen. Naargelang de informatie die ik zamelde, werd ik verbaasd over de waarheid. Ik werd er stilaan kwaad van en zo begon ik meer aandacht te besteden aan de Vrouwen Rechten. Wanneer de Ere moord op vrouwen ook in mijn vaderland begon te verschijnen werd mijn woede alsmaar groter. In 2004 heb ik een Koerdische vrouw leren kennen die langs illegale wegen in mijn land was komen wonen. Ik heb een reportage gehouden met haar. De vrouw was is Turkije verkracht door plaatselijke politie agenten en door de verkrachting werd ze niet meer aanvaard door haar familie en werd ze bovendien bedreigd met de dood. Haar familie vond dat ze onteerd waren. De vrouw was op de vlucht voor de dood naar hier gevlucht. Dat was de eerste voorbeeld die ik in levende lijve had ontmoet. Ik was sterk onder de indruk. Ik heb de situatie met mijn vrienden besproken. Mijn vrienden die zagen hoe verbaasd ik was, vertelden mij dat ik daar een boek over kon schrijven. Mijn motivatie om boeken te schrijven begon dus bij deze voorval.
Kunt u ons vertellen wat uw boek inhoudt?
De inhoud van mijn boek gaat over moorden die ten ere worden gepleegd. Het boek gaat als volgt: deze gebeurtenis gebeurt niet alleen in Batman of Mardin maar ook hier. Turken zeggen dat dit een Koerdische probleem is. Neen, dit is niet alleen een probleem die bij Koerden voorkomt. Deze moorden worden ook in Ankara en Europa gepleegd.
Eén van mijn andere doelen is de overheid, de politicus, de burocraten en heel hun omgeving er van bewust maken dat dat dit een sirieuse probleem is.
Zo bijvoorbeeld konden politie agenten Zeynep Boral haar klachten serieus nemen en op tijd reageren. Zij zou nu misschien nog leven. Maar de doelgroepen die ik net vermeldde, zijn niet bewust van de ernst van de gebeurtenis. Daarom heb ik dit boek geschreven.
Hoe beschrijft u de “Eer”?
Persoonlijk betekent Eer voor mij, de man die de vrouw aanmoedigt, haar niet in de weg staat, haar kansen biedt, dat hij zijn overwinning van een vrouw zelfs accepteert.
De redenen voor Ere moorden op vrouwen: dit heeft te maken met de systeem die er heerst. De vrouw wordt in de familie en de maatschappij niet op de juiste manier behandeld. Dit leidt op zijn beurt tot grote problemen.
Zijn er hier momenteel voldoende maatregelen om de vrouwen in zulke situaties te beschermen?
Voor Nederland kan ik de volgende uitspraak doen: de bevoegde personen hielden zich niet voldoende bezig met dit gebeuren. Ze beseften de ernst van de situatie niet. Politie, onderzoeksrechters en dergelijke instellingen, merken stilaan hoe belangrijk en ernstig de gebeuren zijn. Ze werken nu pas aan het openen van meerdere “ Vrouwen beschermings instellingen”. Er is allesinds een vooruitgang in het onderzoek naar dit gebeuren. Is dit voldoende? Neen. Dit bleek na de moord op Zeynep Boral. Ik kende Zeynep niet. De moordzaak heb ik in enkele zinnen in de krant gelezen. Er werd niet veel aandacht besteed aan de gebeurtenis in de media omdat de overheid dit niet perse wou publiceren. Nederlandse Ministerie van Justitie, verklaarde dat die geen Ere moord was. Ik was sterk onder de indruk. Ik heb Zeynep haar moeder kunnen bereiken en heb een reportage genomen met haar. Toen begreep ik dat het ging om een ere moord. De reportage werd gepubliceerd in de krant. Wanneer het nieuws de aandacht van de media kreeg, moesten de bevoegden zich gaan verdiepen in de zaak. De Ministerie van Justitie moest accepteren dat dit om een ere moord ging. Zij hebben zich hiervoor moeten verontschuldigen.
Mijn gepubliceerde teksten hadden veel aandacht gekregen. De commisaris van de Amsterdamse Politien, zei me dat mijn teksten zijn functie sterk hadden beinvloedt. Een van de vrouwelijke politie agenten die er toen ook aanwezig was, boog zich over en fluisterde het volgende in mijn oor: eigenlijk heeft de commisaris zelf schrik om de slachteroffer te zijn van zo een moord in Amsterdam.
Wat is volgens u de oplossing voor dit probleem?
Eerst en vooral moet de vrouw bewust zijn van alles. De mentaliteit van de man moet sterk veranderen, want uiteindelijk is het de man die dit allemaal veroorzaakt. De man moet dit beseffen: Als jij je zus of vrouw vermoordt, beland je zelf in de gevangenis en is je leven ook zo beëindigd.
Ten derde, preventie voor veiligheid moet sterker aangestuurd worden. De bevoegde personen moeten de situatie ernstiger opnemen en zich specialiseren in het domein. De belangrijkste is om het onderwerp ter zake te houden en er over blijven praten. Als een journaliste, voel ik mezelf verplicht om deze laatste uit te voeren.
Mannen proberen alles uit om de vrouwen niet bewust te maken en om hen zo weinig mogelijk in contact te brengen met andere vrouwen. Ze gaan dit blijven doen. Het belangrijkste is, dat wij onze strijd niet opgeven en verderzetten. Bijvoorbeeld: de mannen die uit het Midden Oosten komen, zeggen: jullie Europese vrouwen worden geleid door Amerikanen. Jullie zijn onder de invloed van Amerikanen. Jullie begrijpen deze onderwerpen niet.
Terwijl Europese mannen zeggen: Deze problemen zijn ver van ons, wij hebben er niets mee te maken.
Hun doel is om het onderwerp niet ter zake te houden. Wij moeten er bewust van zijn en moeten gelijkaardige ideeen uitbuiten. De situatie moet ter zake blijven. Er is vooruitgang maar dit is niet voldoende. Ik vind dat de Koerdische vrouwen zich meer moeten inzetten en wil me hier meer over informeren.
Kunt u ons meer vertellen over uw doelen in de toekomst?
Ik wil dat 25 juni 2009 (de dag waarop Zeynep vermoordt is) een nationale dag wordt in Nederland ter herdenking voor Zeynep en alle vrouwen die ter ere moord vermoord zijn. Ik ben hier heel actief mee bezig en heb alle hulp van Koerdische vrouwen nodig.
Ik ben momenteel een boek aan het schrijven over Inseste-relaties. In Nederland wordt dit tegenwoordig wel vaker besproken. Dit is een onderwerp die in vele landen als een taboe beschouwd wordt. Mijn boek is gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Het gaat over een vrouwelijke politieagente van Perzische afkomst, die verkracht wordt door haar broer. Om deze taboe te laten verdwijnen, ga ik ook mijn persoonlijke bijdrage doen. Mijn wilskracht krijg ik van vrouwen die verenigen en die strijden voor hun rechten.
Kunt u ons vertellen wat u zoal graag doet in uw leven?
Ik ben een moeder, ik heb een vriend maar wij wonen gescheiden, wat ik het leukste vind is dat mijn dochter voetbal speelt. Ik ben de keeper in de ploeg waar ze speelt. Als ik jongens zie die meisjes uitbuiten omdat zij voetbal spelen, zeg ik dat ze verkeerd denken. Men moet jongentjes van jongsafaan goed opvoeden zodat ze niet denken dat ze meisjes altijd kunnen verslaan.
De reden waarom ik apart woon met mijn vriend is dat ik meer tijd wil maken voor mezelf. Ik hecht veel aandacht aan mijn privé en mijn vrijheid. Mijn vriend is ook een voorstander van Vrouwen Rechten. Ik wil ook iets zeggen tegen mensen die me als een strenge feminist zien: ik kook heel graag voor mijn vriend. Ik geniet daarvan.
Saime Ataç
